Vanaf 2014 worden de grenzen waarbinnen fiscaal gefaciliteerd pensioen mag worden opgebouwd (het Witteveenkader) licht verlaagd. Op maandag 14 april is een wetsvoorstel bij de Tweede Kamer ingediend dat voor een verdere verlaging moet zorgen. De maatregelen die in dit wetsvoorstel (Wetsvoorstel Witteveen 2015) staan, moeten de houdbaarheid van het pensioenstelsel bevorderen en zorgen voor een verbetering van de overheidsfinanciën.
In de Wet verhoging AOW en pensioenrichtleeftijd (Wet VAP) uit 2012 staat dat de maximale opbouwpercentages per 1 januari 2014 worden verlaagd. Bij een middelloonregeling gaat het opbouwpercentage van 2,25% naar 2,15%. Voor een eindloonregeling van 2% naar 1,9% per jaar. In het Wetsvoorstel Witteveen 2015 wordt voorgesteld om de maximale percentages nog meer te verlagen. Het salaris dat voor pensioenopbouw gebruikt mag worden wordt ook begrensd.
Maximering jaarlijkse opbouwpercentages
Het uitgangspunt uit het Wetsvoorstel Witteveen 2015 is dat in 40 jaar een maximaal ouderdomspensioen kan worden bereikt van 70% van het gemiddelde loon. Het pensioen gaat in op de pensioenrichtleeftijd (vanaf 2014 67 jaar). Dit uitgangspunt geldt voor de pensioenopbouw vanaf 1 januari 2015. In 2014 is het uitgangspunt nog dat in 37 jaar een maximaal ouderdomspensioen van 70% van het laatstverdiende loon kan worden gehaald.
Het voorstel is om het maximale opbouwpercentage voor het ouderdomspensioen bij middelloonregeling verder naar 1,75% te verlagen. Voor een eindloonregeling gaat het maximale opbouwpercentage voor het ouderdomspensioen naar 1,55% per jaar. Er komt een vergelijkbare aanpassing voor beschikbare premieregelingen. Er komen dus nieuwe premiestaffels.
Het Wetsvoorstel Witteveen 2015 past ook de maximale percentages voor de bepaling van het partner- en het wezenpensioen aan. De maximale jaarlijkse opbouwpercentages staan in deze tabel:
De fiscale ruimte voor de aftrek in de derde pijler (lijfrente, oudedagsreserve) wordt ook verlaagd.
Maximering pensioengevend inkomen
In het Wetsvoorstel Witteveen 2015 wordt vanaf 1 januari 2015 de pensioenopbouw op basis van een pensioengevend loon boven € 100.000 niet meer fiscaal gefaciliteerd. Boven deze grens wil het kabinet sparen van pensioen niet meer fiscaal faciliteren. De grens wordt jaarlijks geïndexeerd.
Afkoop bovenmatig deel
Bij een pensioentoezegging boven de grenzen van het Wetsvoorstel Witteveen 2015 moet de pensioenregeling fiscaal worden gesplitst in een zuiver en een onzuiver (bovenmatig) deel. Op het bovenmatige deel geldt de omkeerregeling*) niet. Hierover moet direct volgens het progressieve tarief belasting worden betaald. Daarna moet men jaarlijks over de waarde vermogensrendementsheffing in box 3 betalen. Het kabinet wil dat een werknemer het bovenmatig deel dat tot de rendementsgrondslag in box 3 moet worden gerekend tot uitkering kan laten komen. Daarom worden de regels over het afkoopverbod in de Pensioenwet en de Wet verplichte pensioenregeling aangepast. Zo kan het bovenmatig deel worden afgekocht.
Deze afkoopmogelijkheid geldt voor het opbouwdeel boven het maximum pensioengevend inkomen. Het geldt ook voor het deel dat ontstaat door een hoger opbouwpercentage dan fiscaal is toegestaan. Uiteraard alleen als dat bovenmatig deel betrekking heeft op de periode vanaf 2015.
Mogelijke alternatieven
Het kabinet hecht waarde aan samenwerking met sociale partners (werkgevers en werknemers) bij hervormingen op de arbeidsmarkt. Afgesproken is dat de sociale partners tot 1 juni 2013 een alternatief voor of een aanvulling op bovenstaande maatregelen mogen bedenken. Hier is 250 miljoen euro beschikbaar voor.
Commentaar
Het is opvallend dat in de toelichting op het wetsvoorstel wordt gesproken over een verlaging van de maximale opbouwpercentages voor het ouderdomspensioen met 0,4% vergeleken met de percentages die in 2014 gelden. Voor eindloonregelingen zou dat betekenen dat het maximale opbouwpercentage voor het ouderdomspensioen in 2015 dan 1,5% wordt. In de voorgestelde tekst van de wet staat 1,55% genoemd. De voorgestelde wettekst is bepalend en dus wordt het maximale opbouwpercentage voor het ouderdomspensioen in eindloonregelingen 1,55% per jaar. Bij middelloonregelingen klopt het rekensommetje wel met het percentage uit de voorgestelde wettekst.
Het wetsvoorstel Witteveen 2015 richt zich op een verlaging van het fiscaal gefaciliteerd opbouwen en dekken van ouderdoms- en nabestaandenvoorzieningen. Er wordt in het wetsvoorstel niet gesproken over arbeidsongeschiktheidspensioen. De fiscale wetgeving stelt nu als grens dat een arbeidsongeschiktheidspensioen niet mag uitgaan ‘… boven hetgeen naar maatschappelijke opvattingen redelijk moet worden geacht.’ Die bepaling wijzigt niet met ingang van 2015. Nergens in het wetsvoorstel wordt duidelijk of die maatschappelijke opvattingen vanaf 2015 ook worden beperkt tot een salaris van maximaal € 100.000.
Het plan is om de Pensioenwet zo aan te passen dat aanspraken die vanaf 2015 worden opgebouwd als ‘box 3-pensioen’ kunnen worden afgekocht. Ook de fiscale wetgeving moet worden aangepast om een dergelijke afkoop mogelijk te maken zonder dat revisierente is verschuldigd. Ook moet geregeld worden dat de uitvoerder niet aansprakelijk is voor de revisierente. De voorstellen voor de nodige aanpassingen in de fiscale wetgeving hebben wij nog niet gezien.
Of de uitgangspunten in dit wetsvoorstel de basis vormen voor de door te voeren aanpassingen, is nog maar de vraag: Sociale partners hebben namelijk tot 1 juni 2013 de tijd om een alternatief voor of een aanvulling op dit wetsvoorstel voor te leggen aan het kabinet. Op dit moment wordt dan ook onderzocht welk van de twee alternatieven, die worden besproken in het Sociaal Akkoord, aan het kabinet wordt voorgelegd.
Auteurs: Bas Vereggen, Fiscale Zaken Zwitserleven & Poul Gelderloos, Juridische Zaken/Praktijkgroep Pensioenrecht Zwitserleven
mbadirect.me 