Brief AFM maakt provisieverbod overbodig

Bron Adfiz | Amersfoort, 16-01-2012

Vandaag presenteert de AFM de uitkomsten van een onderzoek naar wat zij noemt ‘ketenbeheersing’. Daarbij suggereert de AFM dat er voor aanbieders een bovenwettelijke verantwoordelijkheid zou zijn om de kwaliteit van de distributie te waarborgen. Met haar redenering dwingt de AFM de aanbieders sturing te geven aan de kwaliteit en prijs van adviseurs/bemiddelaars en zo grip te nemen op de gehele keten. Dit staat haaks op de zuivere rolscheiding tussen producent en adviseur, zoals de politiek die nastreeft voor complexe producten. De AFM maakt het provisieverbod hiermee in één klap overbodig.

De minister van Financiën geeft vorm aan een provisieverbod voor complexe producten met als doel de keten te ontvlechten. Er moet voor deze producten een volledige scheiding komen tussen aanbieders en adviseurs/bemiddelaars. De AFM ondergraaft dit principe nu zij van aanbieders verlangt niet alleen verantwoordelijkheid te nemen voor haar eigen producten, maar ook voor de distributie door bemiddelaars. Adfiz vindt dit onbegrijpelijk.

In de wet is bepaald dat aanbieders misstanden melden aan de AFM wanneer zij die op grond van hun normale bedrijfsvoering constateren. Daartoe monitort de aanbieder actief de informatie die hij standaard tot zijn beschikking heeft. De aanbieder heeft echter wettelijk géén actieve onderzoeksplicht bij individuele adviseurs. Met de door de AFM bepaalde ketenbeheersing introduceert de AFM nu een hiërarchische verhouding tussen aanbieder en adviseur/bemiddelaar, die er niet is en die ongewenst is. Zo’n hiërarchische verhouding is strijdig met het klantbelang. De adviseur moet onbelemmerd het belang van de klant kunnen behartigen richting de aanbieder. Een onafhankelijk adviseur moet zich volledig vrij voelen kritisch in te kopen namens de klant, of zich kritisch op te stellen bij de afwikkeling van bijv. een arbeidsongeschiktheidsuitkering. De vraag is of hij die vrijheid nog ervaart, wanneer de aanbieder tevens zijn toezichthouder is. Daarom moet ieder risico worden uitgebannen dat de adviseur door de aanbieder oneigenlijk afgerekend kan worden. En de AFM moet dit risico zeker niet bevorderen door haar toezichtsrol aan de aanbieder te delegeren. De bemiddelaar heeft een zelfstandige verantwoordelijkheid om te handelen in het belang van de klant. Hij heeft daartoe een eigen vergunning. Als het goed is ziet de AFM zelfstandig toe op de kwaliteit van de adviseur/bemiddelaar.

Rol AFM

De rol van de AFM is om toe te zien op het functioneren van financiële markten en om goed en transparant handelen te bevorderen. De rol van de AFM is nadrukkelijk niet om op te treden als pseudo-wetgever of in te grijpen in de marktwerking. Toch ontvangt Adfiz met grote regelmaat signalen dat de AFM aanbieders onder zware druk zet provisies te verlagen, waarbij de AFM bepaalt hoeveel een advies waard is. Hiermee plaatst de AFM zich op de stoel van de wetgever. Adfiz roept de AFM op van aanbieders niet meer te verlangen dan de monitoringsrol vanuit hun normale bedrijfsvoering goed uit te voeren.